ม.มหิดลเจ๋ง ทำโปรแกรม “ช่วยจัดฟัน” จำลองภาพโครงหน้าก่อนตัดสินใจ

คงจะดีไม่น้อย หากเราไปพบทันตแพทย์เพื่อจัดฟัน แล้วคุณหมอก็บอกได้ทันทีว่า หลังการจัดฟันแล้ว รูปหน้าเราจะเป็นอย่างไร เปลี่ยนไปหรือไม่ หรื่อจะดูดีขึ้นกว่าเก่า ซึ่งไอเดียนี้ก็เป็นจริงแล้ว เมื่อทันตแพทย์จากรั้วมหิดลได้พัฒนา “CephSmile โปรแกรมช่วยจัดฟัน” ขึ้นเป็นผลสำเร็จ

รศ.ทพ.สุรชัย เดชคุณากร ทีมวิจัยภาควิชาทันตกรรมการจัดฟัน คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า เป็นเรื่องธรรมดาที่ใครๆ ก็อยากมีรอยยิ้มสวยพิมพ์ใจให้แก่ผู้ที่ได้พบเห็น แต่ก็ไม่วายที่อาจไม่เป็นดังใจหวังก็ได้ เพราะมีปัญหาฟันเก เหยิน ซ้อน ห่าง หรือฟันไม่สบกันขึ้น การจัดฟันจึงเป็นวิธีหนึ่งที่ได้รับความนิยม



“เมื่อผู้ใช้บริการเข้าพบทันตแพทย์เพื่อจัดฟัน ข้อมูลที่ทันตแพทย์จะใช้วางแผนจัดฟันคือ ภาพถ่ายรังสีกะโหลกศีรษะด้านข้าง เพื่อเคราะห์ความสัมพันธ์ของโครงสร้างใบหน้าและฟัน มีการวาดเค้าโครงของใบหน้า ขากรรไกร และฟัน เพื่อคำนวณระยะและมุมต่างๆ ด้วยอุปกรณ์เครื่องเขียน และเปรียบเทียบกับค่าปกติของไทย ซึ่งเป็นวิธีที่ใช้เวลามากและไม่สะดวกในการจัดเก็บข้อมูล” นักวิจัยเล่า

ที่ผ่านมา การจัดฟันยังต้องอาศัยชุดซอฟแวร์และอุปกรณ์บางตัวในราคานับแสนบาทจากตะวันตกเพื่อช่วยในการจัดฟันด้วย แถมยังอาจไม่เหมาะสมกับการจัดฟันของคนไทยที่มีสรีระแตกต่างกับคนตะวันตกมาก การพัฒนาโปรแกรมช่วยจัดฟันสำหรับคนไทยจึงเป็นแนวคิดที่ได้รับความสนใจ

ทีมวิจัยของ รศ.ทพ.สุรชัย ซึ่งประกอบด้วยนักวิจัยอีก 3 รายคือ ศ.คลินิกวรรณา สุชาโต รศ.นิวัติ อนุวงศ์นุเคราะห์ ดร.พีรพงศ์ สันติวงศ์ และดร.จันทร์จิรา สินทนะโยธิน จากศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) จึงร่วมกันพัฒนาโปรแกรมดังกล่าวขึ้น โดยใช้เวลาพัฒนา 2 ปี โปรแกรมช่วยจัดฟันก็แล้วเสร็จ ใช้ได้กับเครื่องคอมพิวเตอร์ทั่วไป และมีราคาถูกว่าเดิมถึง 5 เท่า

โปรแกรมช่วยจัดฟันนี้มีข้อดีหลายข้อด้วยกัน คือ เมื่อกำหนดจุดอ้างอิง 79 จุดครบถ้วนแล้ว โปรแกรมก็จะวาดภาพโครงสร้างทางทันตกรรมของผู้ป่วยให้เอง สามารถคำนวณและหาระยะและมุมต่างๆ ได้ ช่วยให้ภาพถ่ายรังสีมีความชัดเจนขึ้น สามารถซ้อนภาพโครงสร้างทางทันตกรรมและรูปหน้าผู้ใช้บริการได้เพื่อทราบถึงส่วนที่มีความผิดปกติ และสามารถขยายภาพถ่ายรังสีได้สูงสุด 6 เท่า

“ที่สำคัญ โปรแกรมยังช่วยให้เห็นภาพจำลองหลังการจัดฟันว่าจะมีรูปหน้าเปลี่ยนไปอย่างไร ซึ่งผู้ใช้บริการจะพึงพอใจมาก เพราะทำให้เห็นลักษณะของใบหน้าในส่วนที่ยุบลงไปหลังการจัดฟันก่อนจัดฟันจริง หรือแม้แต่การเปรียบเทียบภาพก่อนและหลังการจัดฟันด้วยภาพลายเส้นสีแดงและสีน้ำเงิน ที่แสดงให้เห็นความเปลี่ยนแปลงเฉพาะจุดได้” รศ.ทพ.สุรชัย กล่าว

นอกจากนั้น ทีมวิจัยยังได้นำโปรแกรมช่วยจัดฟันไปใช้ประกอบการเรียนการสอนในสถาบันต่างๆ ที่ผลิตบัณฑิตทางทันตแพทย์ด้วย เพื่อการวินิจฉัยความผิดปกติของการสบฟันในผู้ใช้บริการทางทันตกรรมจัดฟันก่อนการรักษา หรือการทำศัลยกรรมใบหน้า

ขณะเดียวกันยังได้จำหน่ายผลงานลิขสิทธิ์นี้ให้แก่โรงพยาบาลรวมทั้งคลินิกเอกชนได้ใช้ และจัดทำโปรแกรมฉบับภาษาอังกฤษเพื่อส่งขายไปยังประเทศเพื่อนบ้านในแถบเอเชียที่ผู้คนมีรูปร่างและสรีระใกล้เคียงกันคนไทยด้วย

ทั้งนี้ รศ.ทพ.สุรชัย ได้รับการคัดเลือกรับรางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล ประจำปี 2549 สาขาการประดิษฐ์จากโปรแกรม “CephSmile โปรแกรมช่วยจัดฟัน” โดยจะเข้ารับพระราชทานโล่และเงินรางวัลจากพระหัตถ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยมหิดล ในวันที่ 5 ก.ค.ที่จะถึงนี้ ณ อาคารใหม่ สวนอัมพร กรุงเทพฯ